Soedanezen keren massaal terug naar ‘veilige’ gebieden, maar hebben dringend hulp nodig

Al meer dan een miljoen Soedanezen zijn naar huis teruggekeerd, ook vanuit buurlanden als Egypte en Zuid-Soedan. Ze keren vooral terug naar de staten Khartoem, Sennar en Al Jazirah, maar de impact van meer dan twee jaar oorlog is er nog enorm.

De VN-vluchtelingenorganisatie (UNHCR) en de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) spreken van enorme verwoesting en een chronisch gebrek aan voorzieningen in de gebieden en pleiten voor meer middelen om de terugkerende Soedanezen op te vangen.

Humanitaire operaties om de vluchtelingen op te vangen zijn zowel in Soedan als in de buurlanden al zwaar ondergefinancierd, zeggen ze. Nu moeten er ook middelen gevonden worden voor de wederopbouw in de gebieden die toegankelijker en relatief veiliger worden.

‘Degenen die naar huis terugkeren, zijn geen passieve overlevers. Ze zijn essentieel voor het herstel van Soedan’, zegt IOM-regiodirecteur Othman Belbeisi.

‘Met de juiste steun kunnen de terugkeerders de lokale economie weer leven inblazen, het gemeenschapsleven herstellen en hoop koesteren waar dat het meest nodig is. Maar ze kunnen het niet alleen. We moeten samenwerken met lokale partners om ervoor te zorgen dat mensen niet terugkeren naar verwoeste systemen, maar naar de fundamenten van vrede, waardigheid en kansen.’

Nog steeds gevaarlijk

Bovendien zijn de gevechten dan wel afgenomen in de gebieden waarnaar mensen terugkeren, maar de omstandigheden blijven er gevaarlijk. Het stroomnet, wegen en rioleringssystemen zijn volledig verwoest. Ook scholen en ziekenhuizen zijn vaak vernield of omgebouwd tot collectieve opvangcentra voor ontheemde gezinnen. Daarbij komt nog het gevaar van niet-ontplofte munitie, seksueel geweld en schendingen van kinderrechten, waarschuwen de organisaties.

‘Iedereen die gedwongen is hun huis te verlaten, kent de enorme drang om terug te keren.’

‘Deze terugkeer wijst niet alleen op de wens van mensen om terug te keren naar hun thuisland, het is ook een wanhopige oproep om een einde te maken aan de oorlog’, zegt Mamadou Dian Balde, regionaal vluchtelingencoördinator, die net is teruggekeerd uit Wadi Halfa, aan de grens met Egypte. ‘Het markeert niet alleen een hoopvolle verandering, het is ook een teken van overbelaste gastlanden die onder toenemende druk staan.’

Race tegen de klok

De organisaties dringen aan op sterkere internationale solidariteit met de Soedanese bevolking en met de landen die hun deuren hebben opengesteld voor de vluchtelingen.

‘Iedereen die gedwongen is hun huis te verlaten, kent de enorme drang om terug te keren’, zegt Abdallah Al Dardari, directeur van het Regionaal Bureau voor Arabische Staten van het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP). ‘Maar zonder snelle actie zullen mensen terugkeren naar steden die in puin liggen. We bevinden ons in een race tegen de klok om het puin te ruimen en water, elektriciteit en gezondheidszorg te bieden.’

Bovendien slaan in de andere regio’s in het land, met name in Darfoer en Kordofan, nog altijd dagelijks honderden mensen op de vlucht voor het geweld.

‘Na meer dan twee jaar hebben de inwoners van Soedan genoeg geleden en verdienen ze een einde aan de gevechten’, besluiten de instellingen. ‘Er moet een politieke oplossing voor de crisis in Soedan worden gevonden voor een duurzame vrede die mensen in staat stelt volledig terug te keren en hun leven weer op te bouwen.’